Wintergasten

30 januari - Twee busjes vogelaars zakken af richting Zeeland. Uit de hectische Haagse stad, langs de horizonvervuiling van Rotterdam en door de stinkende petroleumhaven van de Botlek. Dan eindelijk meer groen (afgewisseld met een witte deken van sneeuw), over de Haringvlietdam door de kop van Goeree-Overflakkee naar Schouwen-Duiveland. Het eerste pak koekjes komt tevoorschijn.

Bij de Brouwersdam stappen we uit en proberen door een waas sneeuwvlokken te ontdekken welke eenden in zee dobberen. Grote groepen brilduikers met enkele zwarte zee-eenden. Dichterbij een kuifduiker, die gezelschap krijgt van een vrouw middelste zaagbek. Haar 'punkkapsel' zwiept in de wind. Boven onze hoofden klinken de roepjes van veldleeuweriken. Ze landen even op het talud langs de weg. Ik ken deze zomerse zanger van groene weilanden met baltvluchten hoog in de blauwe lucht. Maar de vogels trekken momenteel langs de kust, waarbij ze dapper de zeewind en sneeuw trotseren.
Op de keien langs de dam zijn scholeksters, kanoeten, zilverplevieren en steenlopers druk met het oppikken van voedsel, nu het laagwater is.

Bij de spuisluis bekijken we een paar (voor ons) "vreemde vogels", namelijk de gewone en grijze zeehond. Laatstgenoemde komt boven met een flinke platvis. Het is even jongleren, voordat het maal naar binnen is gewerkt. Verderop ontdekken we in de deinende golven twee paartjes ijseend. Een beeldschone verschijning, die broedt in de kuststreken van onder andere Scandinavië, Rusland en IJsland. De eenden overwinteren voornamelijk op de Oostzee, maar in kleinere aantallen ook op de Noordzee en zo krijgen wij ze dus in de kijker.

Dan rijden wij door, voor een welkome warme pauze bij restaurant de Heerenkeet. We hebben trek en al gauw is onze tafel gevuld met koppen koffie, thee, chocolademelk, kommen vissoep en schoteltjes appelpunt. Ik zet mijn koude voeten tegen de verwarming. Lekker! Als we op het punt staan te vertrekken, arriveert er een touringcar vol vogelaars van de vogelwerkgroep de Rijnwoude. We kakelen even bij, wisselen waarnemingen uit en dan vervolgen we onze trip.

Ten westen van Zierikzee willen we over de dijk gaan kijken, maar eerst genieten we van een grote groep brandganzen op het land. Dan zien we ook parmantige kramsvogels en... een zestal patrijzen! Tijdens ons meerdaagse verblijf afgelopen september, hebben we alle dagen tevergeefs gezocht naar de zeldzame hoenders en hier zitten ze dan. Nog dichtbij ook. Ze zijn wel op hun hoede, maar als ze zien dat het goed is, scharrelen ze rustig verder. In het greppel ernaast loopt een kleine zilverreiger in zijn helderwitte verenpak en te herkennen aan de zwarte poten met gele voeten.

Langs het land ligt een natuurgebied van Plan Tureluur. De overwinterende eenden maken dankbaar gebruik van de aangelegde plas. Het wemelt er van de smienten met wintertalingen, krak- en slobeenden. Achterin rust een groep kluten. Aan de andere kant van de dijk ligt de Oosterschelde waar een geoorde fuut te zien is. Hier uit de wind is het goed toeven en met een broodje in de hand, nemen we rustig de tijd om de verschillen met de kuifduiker, die we vanmorgen zagen, te bekijken (in winterkleed lijken deze kleine fuutjes namelijk behoorlijk op elkaar).

Bij Kerkwerve, langs de Brasweg, bezichtigen we een ander gebied van Plan Tureluur. Als we aankomen, landt er bij de steltlopers, waaronder een zwarte ruiter en een (vroege!) grutto, een luidruchtige groep rotganzen ( zie "video's" ). Als Jaap en ik proberen de kleurringen van een langslopende scholekster af te lezen, roept Nicolette dat ze een roodhalsgans ziet. Dit fraaie zwart-witte gansje met warm roodbruin op de hals en wang, broedt in de Siberische toendra en overwintert aan de Zwarte Zee. In Nederland wordt vaak een enkeling gespot in een grotere groep brand-, rot- of kolganzen. Wat een superwaarneming! Ook kunnen we onze lijst aanvullen met roofvogels, na de diverse buizerden op paaltjes langs de weg en een biddende torenvalk, hier in het luchtruim een vrouw blauwe kiekendief (met haar opvallend witte stuit) en een langsscherende slechtvalk.

Dan is het tijd voor de terugreis en worden er in het busje eierkoeken rondgedeeld. Nog even stoppen we langs de Brouwersdam, wat een groep roodkeelduikers oplevert. We rijden langzaamaan terug en nu het hoogwater is, genieten de kanoeten van een welverdiende rust. Ze slapen op één pootje en met hun snavel achterin de veren langs het wassende water, dat hopelijk weer een welkom maal zal achterlaten. Van alle trekvogels die wij vandaag hebben gezien, is de kanoet wel de grootste reiziger: de vogels uit Groenland overwinteren in West-Europa, de Russen/West-Siberiërs in Afrika (waarbij ze ook Nederland aan doen), de Oost-Siberiërs trekken naar Australië en de Canadezen naar Zuid-Amerika.

Voor de vogels is het van levensbelang dat ze niet alleen ter plaatse, maar ook onderweg een plek hebben om samen te rusten en eten. Wat dat betreft, verschillen mensen en vogels eigenlijk niet zoveel van elkaar!