De kraanvogels achterna

Maandag 14 november - We rijden van het vlakke Nederland via de glooiende heuvels van de Ardennen naar Frankrijk: gids Engbert met enkel vrouwelijke reizigers: “de haan en zes kippen”. Onze bestemming is Lac du Der Chantecoq, een groot kunstmatig meer. Het is in 1974-1975 aangelegd om de waterstand van de rivier de Marne te kunnen reguleren. In de zomer is het meer het domein van waterrecreanten en sportvissers. Maar in de winter is de waterstand laag en is het een paradijs voor vogels die er overwinteren of er op trek een tussenstop maken. Zoals de kraanvogel...

’s Avonds arriveren we in ons hotel in Saint-Dizier. De ober oogt nogal nerveus: zoveel mensen aan een tafeltje, ze bestellen een wirwar aan drankjes en dan zijn er ook nog twee vegetariërs bij. Het afrekenen na afloop doet zijn bloeddruk geen goed, want alles schijnt al vooraf betaald te zijn. Maar hoe zit het dan met de drankjes, de wijn en de koffie?! Er komt een dame bij, de administratie wordt geraadpleegd en uiteindelijk kunnen we zonder afwassen naar onze kamer.

Dinsdag 15 november - We staan om 7.00 uur een beetje slaperig klaar voor vertrek naar het meer. Na het ontwaken vliegen de kraanvogels in formaties naar de velden in de omgeving, of hun overwinteringsgebied verder zuidwaarts. Alleen zijn de kraanvogels eerder opgestaan dan wij en de meeste zijn al vertrokken. Terug in het hotel staat het ontbijt klaar en de grote mokken worden gretig met koffie gevuld. In “Fawlty Towers” is echter weer verwarring, deze keer over de bestelde lunchpakketten. Die worden namelijk niet meer gemaakt. Ach, dan gaan we onderweg wel ergens eten.

Engbert rijdt ons naar Eclaron, een dorpje langs een riviertje met stroomversnellingen. We sluipen naar een plek waar de ijsvogel geregeld is gezien, maar helaas, de kleurrijke visser is niet aanwezig.
Erna gaan we naar het enige overblijfsel van de voormalige dorpen na de aanleg van Lac du Der: het kerkje van Champaubert. Het staat aan het uiteinde van de dijk, waar je uitkijkt over gebied. Het waterpeil staat laag, maar er zijn nog voldoende plassen voor duizenden wintertalingen en zeker vijftig grote zilverreigers. Langs de kant zitten honderden aalscholvers en blauwe reigers. Wat een aantallen!

Intussen knorren onze magen en het is al bij half twee. We gaan op weg naar een lunchgelegenheid. Dat valt tegen, in de slaperige dorpjes is werkelijk alles gesloten. Restaurants met dichte luiken, brasseries die niet om klanten verlegen zitten, zelfs in een hotel zijn wij niet welkom voor een maaltijd. Dit is de ideale vakantiebestemming voor Sonja Bakker! Likkebaardend rijden we dorp in, dorp uit, speurend naar een open bakkerij of buurtsuper. Bij het zien van het logo van de LIDL slaan we een vreugdekreet. We slaan gretig van alles voor een late lunch in.

Vervolgens rijden we naar het observatiepunt Site de Chantecoq, een belangrijke aanvliegroute van de kraanvogels. Woorden kunnen niet beschrijven hoe indrukwekkend dit is. Vanuit de verte zwelt de trompetterende roep ‘cru-cru’ aan en de heldere lucht vult zich met slierten en v-formaties van duizenden kraanvogels. Van alle kanten komen ze naar het meer om te overnachten. Het lijkt alsof de aanwezige vogels elkaar begroeten, soms een ‘woordenwisseling’, de meeste vogels drinken wat en een enkeling neemt een bad. ‘s Nachts zullen ze zich van de poeltjes naar het diepere water verplaatsen. Daar staan ze op hun statige stelten veilig genoeg om te kunnen rusten en slapen.

Woensdag 16 november – In de vroege ochtend rijden we naar observatiepunt om de kraanvogels na het ontwaken te zien wegvliegen. Zo turend in de lucht is het oppassen dat je niet op het aanwezige roodborstje gaat staan! Blijkbaar komen door onze zich warm trappelende voeten wormen naar boven, want de roodborst pikt tussen onze schoenen de ene na de andere pier uit de grond.
Na ons ontbijt in het hotel vertrekken we weer met de bus. We gaan ‘scharrelen’, zoals Engbert het noemt. We genieten van de natuur en de vogels onderweg, van veldleeuwerik tot zeearend.

Onze gids vermindert trouw bij elke brug snelheid, in de hoop op een vogel in of bij het water. Uiteindelijk is het raak: er struint een grote gele kwikstaart langs de waterkant. De bus komt tot stilstand, maar niet iedereen kan de vogel zien. Enthousiast zet onze gids de bus in zijn achteruit, trapt op het gaspedaal en in koor klinkt binnen ‘hooooo, stop’ en buiten ‘ieeeee, krak’. Oeps... de vangrail zit in de zijdeur van de bus. Bij het vooruit rijden horen we een schurend geluid, gevolgd door ‘plop’. Nadat we schoorvoetend zijn uitgestapt kijken we stilletjes naar de twee diepe en gedeukte krassen.

Achter ons drinken verschillende vogels uit de rivier. Met een luid ‘pieee’ komt een ijsvogel aangevlogen. De vliegende edelsteen scheert laag over het water, recht op de brug af. De vangrail zou wel eens zijn vaste uitkijkpost kunnen zijn. Hij ontwijkt ons echter en strijkt verderop neer met een verontwaardigde blik van: ‘wat doet die blauwe lak aan mijn hek?!’

We sluiten de dag af bij het observatiepunt met de duizenden kraanvogels boven onze hoofden en de roodborst aan onze voeten.

Donderdag 17 november - Regelmatig genieten we van de kraanvogels op de velden. Het doet ons goed dat we op sommige plaatsen meer jonge vogels in de groep zien, dan de voorgaande dagen. De jongen onderscheiden zich van de oudere kraanvogels door hun nog bruine kop. De ouders lijken er beschermend voor en achter te lopen.

Tussen de middag is het ijsvogelfeest bij de plas La Horre. Drie (!) ijsvogels zitten op een tak of rietstengel in de zon en laten zich uitgebreid bewonderen. Ze poetsen het schitterende verenkleed, kijken een beetje rond en we zien ze zelfs veelvuldig vissen. Het kost Engbert dan ook de nodige moeite om ons weer terug in de bus te krijgen. Bij het Bijenmuseum in Giffaumont heeft de gids een verrassing voor ons: we gaan crèpes eten. De overheerlijke pannekoekjes met ijs en allerlei smakelijke sauzen krijgen de kakelende kippen zomaar een kwartier stil!

We ronden de laatste vakantiedag af bij het observatiepunt van de kraanvogels en als we de kijkhut uitstappen zien en horen we in de verte grote groepen kraanvogels aankomen. Ze zetten de daling in en vliegen massaal laag over onze hoofden. Onbeschrijflijk mooi en wat een schitterende afsluiting van deze geweldige reis.

Vrijdag 18 november – Rond 17.30 uur komen we aan in Utrecht. Ik ben moe en gaar, maar moet nog naar Den Haag. Met mijn telescoop, fototas en koffer laveer ik tussen gejaagde mensen richting perron, waar ik mij nog net in een overvolle trein kan persen. Mijn maag knort, ik moet naar de wc, het hengsel van de tas trekt aan mijn schouder en ik probeer rechtopstaand maar wat te slapen.
Ach, denk ik dan: trekvogels… dát zijn pas reizigers!